Wat heeft je diepe slaap met het ritme van je hart te maken? Meer dan je zou denken. Wanneer je interesse hebt in je hartritmevariabiliteit is je diepe slaap ontzettend interessant. En wil je tegelijkertijd je diepe slaap verbeteren? Dan is het nog waardevoller om je hartritmevariabiliteit in de gaten te houden. Maar waarom is dat zo en wat houdt je hartritmevariabiliteit precies in? Je leest het hier allemaal, zodat jij je hartritme nauwkeurig kunt meten aan de hand van je diepe slaap.
Wat is hartritmevariabiliteit?
We weten allemaal dat ons hart in een bepaald ritme klopt. Voor sommige mensen zijn dit zestig slagen per minuut, terwijl anderen een hartslag van honderd slagen per minuut hebben. Dit is niet de enige manier om de gezondheid van je hart en je lichaam te meten. Ook je hartritmevariabiliteit speelt daar een rol in. Deze term wordt ook wel je HRV genoemd. Je hart klopt namelijk niet in een gelijk ritme. Dat wil zeggen: wanneer je een hartslag van zestig slagen per minuut hebt, betekent dit niet dat er iedere seconde een hartslag plaatsvindt. Soms zit er 0,9 seconde tussen twee hartslagen, terwijl er tussen de volgende hartslagen 1,15 seconden zit. Deze wisselende ritmes worden ook wel je hartritmevariabiliteit genoemd.
Je hartritmevariabiliteit heeft alles met je zenuwstelsel te maken. Dit stelsel valt onder te verdelen in de twee takken: je parasympathisch zenuwstelsel en je orthosympathische zenuwstelsel. Deze staan ook wel bekend als je ruststelsel en je stressstelsel. De eerste is verantwoordelijk voor rust en herstel in je lichaam, terwijl het tweede zenuwstelsel je lichaam activeert. Allebei deze zenuwstelsels sturen signaaltjes naar je hart, waardoor deze zowel versneld als vertraagd wordt. Dit zorgt voor een ongelijke hartslag en hartritmevariabiliteit. Een goede HRV is belangrijk, want dit geeft aan dat allebei je zenuwstelsels goed functioneren. Het meten van je HRV is dus een handige manier om te bepalen hoe fit je bent. Is je hartritme vrij stabiel? Dan overheerst een van de twee zenuwstelsels en functioneer je dus niet optimaal.
Wat heeft hartritmevariabiliteit met je diepe slaap te maken?
Om te weten of je lichaam in goede conditie is, is het waardevol om je HRV te meten. Het is de vraag wanneer het beste moment is om dat te doen. Ben je actief aan het sporten, heb je een drukke werkdag of ben je thuis aan het poetsen? Dan is je orthosympathische zenuwstelsel hard aan het werk om je lichaam te stimuleren. Dit is dus niet het beste moment om je hartritmevariabiliteit te meten. Je krijgt dan een vertekend beeld en kunt niet goed zien of je ruststelsel en stressstelsel in balans zijn.
Dit is waarom je diepe slaap cyclus belangrijk is. Dit is namelijk het moment waarop je lichaam zo rustig mogelijk is. Het percentage diepe slaap per nacht ligt ongeveer tussen de 15% en 18%. Tijdens deze fase is er geen input van buitenaf die je rust- of stressstelsel stimuleert. Hierdoor krijg je een duidelijk en puur beeld van je hartritmevariabiliteit, zodat je precies kunt zien wat de conditie van je lichaam is.
Je diepe slaap is niet alleen de beste periode om je HRV te meten. Je hartritmevariabiliteit speelt namelijk ook een rol in de kwaliteit van je diepe slaap. Het is simpel: hoe fitter je lichaam is, hoe beter je zal slapen. Heb je dus last van slapeloze nachten en wil je je diepe slaap verbeteren? Dan is het de moeite waard om naar je HRV te kijken. Probeer je lichaam in optimale conditie te krijgen om zo beter te slapen, waardoor je uiteindelijk ook zal merken dat je hartritmevariabiliteit verbetert. Je HRV en je diepe slaap zijn dus duidelijk met elkaar verbonden.
Je hartritmevariabiliteit in diepe slaap cyclus meten
Je weet nu dat je diepe slaap hét moment is om je HRV op te meten, maar hoe doe je dat precies? Een hartslag kan je gemakkelijk met je vingers polsen, maar je hartritmevariabiliteit is zo klein dat je dit niet zomaar kan meten. Het wordt bovendien nog moeilijker wanneer je in diepe slaap moet zijn. Gelukkig zijn er een aantal methodes om jouw HRV toch op een goede manier te kunnen berekenen terwijl je lekker aan het slapen bent.
Met ecg
Veel professionele sporters kiezen ervoor om hun HRV te meten met behulp van een ecg. Deze afkorting staat voor een elektrocardiogram. Hierbij worden er elektroden op je huid geplakt die het elektrische signaal van je hart op kunnen vangen. Hierdoor kan je je hartslag nauwkeurig meten, maar ook de tijd die tussen twee hartslagen zit. Het is gebruikelijk om elektrodes op je polsen, enkels en borst te plakken. Zo kan je hartslag op meerdere plekken gemeten worden voor een duidelijk resultaat. Aan de hand van de metingen wordt er een grafiek gemaakt die precies aangeeft wat je HRV is. Het grote nadeel van deze methode is dat je dure apparatuur en een medisch expert nodig hebt. Dat maakt een meting met een ecg niet voor iedereen toegankelijk.
Met PPG
Ben je geen professionele atleet maar wil je wel weten wat je HRV is? Dan is het mogelijk om een photoplethysmogram te maken, oftewel: een PPG. Met deze techniek wordt je huid verlicht met een infraroodlamp, waardoor een meter kan zien in welk ritme je bloed wordt rondgepompt. Na iedere hartslag stijgt je bloedvolume namelijk, wat met licht kan worden waargenomen. Zo kan je ook met deze techniek zien welk ritme er tussen twee hartslagen zit. Het grote voordeel van deze techniek is dat hij veel toegankelijker is dan een ecg. Vroeger kon een PPG alleen in een ziekenhuis worden uitgevoerd, maar tegenwoordig zijn steeds meer smartwatches uitgerust met de juiste techniek voor een PPG. Deze kan je gemakkelijk tijdens je slaap dragen en zijn dus ideaal om je HRV mee te meten.
De juiste meetmethode
Of je nu kiest voor een meting aan de hand van een ecg of PPG: het is altijd belangrijk om je aan een aantal richtlijnen te houden. Door deze tips op te volgen, krijg je een duidelijk beeld van je hartritmevariabiliteit en hoe deze zich ontwikkelt.
- Meet je HRV regelmatig, bijvoorbeeld eens per week.
- Meet je HRV op gelijke momenten. Heb je een uur gesport op de dag van je eerste meting? Meet de volgende keren dan ook op een sportdag.
- Zorg ervoor dat je smartwatch goed is bevestigd en dat deze niet kan draaien of los kan komen in je slaap.
- Kijk de meting na en gebruik alleen de informatie die je verzameld hebt tijdens je diepe slaap.
- Probeer alle data tijdens je diepe slaap te gebruiken en kijk niet alleen naar een periode van vijf minuten. Zo voorkom je dat je een vertekend beeld krijgt.
Conclusie
Het is duidelijk dat je niet om je diepe slaap heen kunt wanneer je interesse hebt in je hartritmevariabiliteit. Deze twee fenomenen zijn sterk met elkaar verbonden en dus ontzettend waardevol voor iedereen die zijn lichaam zo fit en gebalanceerd mogelijk wil maken. Of je nu een professionele ecg laat maken of een PPG meting doet met je smartwatch: je diepe slaap is hét moment om informatie te verzamelen. En aangezien het percentage diepe slaap rond de 15% tot 18% ligt, heb je iedere nacht een uur tot anderhalf uur aan gegevens om je HRV mee te meten. Zo weet jij precies hoe je lichaam ervoor staat.
